از دوره پیش یائسگی و علائم آن چه می دانید؟ - وبلاگ دانشگاه

به گزارش وبلاگ دانشگاه، پیش یائسگی به دورانی گفته می گردد که بدن شما به طور طبیعی به سمت یائسگی پیش می رود و سال های پایانی باروری را می گذراند. اغلب از این دوران با نام یائسگی صحبت می نمایند؛ اما باید بدانید که این دو با هم متفاوت هستند. یائسگی در سنین مختلفی آغاز می گردد، در حالت کلی ممکن است این دوره، کمی قبل از 40 سالگی با بی نظمی در قاعدگی آغاز گردد؛ اما برخی از خانم ها از اواسط دهه 30 زندگی متوجه تغییراتی در این خصوص می شوند.

سطح هورمون استروژین، که اصلی ترین هورمون زنانه است، در دوران پیش یائسگی نوسان دارد و دائما با افزایش و کاهش همراه است. ممکن است چرخه قاعدگی طولانی یا کوتاه گردد و یا چرخه هایی را تجربه کنید که در آن، تخمدان ها تخمک آزاد نمی نمایند. همچنین ممکن است علائمی مثل گَُرگرفتگی، مسائل خواب و خشکی واژن را تجربه کنید.

باید بدانید که برای تمام این علائم درمان هایی وجود دارد و با یاری پزشک می توانید آن ها را کنترل کنید. دانستن این نکته ضروری است که یائسگی در سرانجام دوره پیش یائسگی، و پس از گذراندن 12 ماه متوالی بدون قاعدگی، رسما آغاز می شوید. در این مطلب از وبلاگ دانشگاه مگ همه چیز را درباره دوره پیش یائسگی به شما می گوییم. با ما همراه باشید.

آشنایی با علائم پیش یائسگی

در طول دوران پیش یائسگی، ممکن است بعضی تغییرات به شکلی ضعیف و بعضی دیگر، خیلی قوی در شما پدیدار گردد. در این دوران ممکن است یک یا چند مورد از مواردی را که در ادامه بیان می کنیم را تجربه کنید:

پریودهای نامنظم

به دلیل غیرقابل پیش بینی شدن تخمک گذاری ها، فاصله بین پریودها کوتاه یا طولانی می گردد. این تغییرات ممکن است برای شما سبک و بدون سختی باشد یا برعکس، بسیار سنگین و پر دردسر با آن درگیر شوید. حتی ممکن است گاهی در زمان همیشگی خبری از پریود نباشد. اگر تاخیرهای پریود شما در حدود هفت روز باشد در اوایل دوره پیش یائسگی هستید و اگر بین پریودهای خود فاصله ای 60 روزه یا بیشتر دارید، احتمالا در سرانجام این دوره هستید.

گُرگرفتگی و مسائل خواب

گُرگرفتگی یکی از علائم رایج در دوران پیش یائسگی است که با شدت، مدت زمان و فرکانس های متفاوتی برای افراد مختلف پیش می آید. مسائل خواب هم معمولا به دلیل گرگرفتگی و تعریق شبانه پیش می آیند. اما گاهی اوقات هم ممکن است بدون احساس گرگرفتگی با این مسائل روبرو باشید.

تغییرات خلق و خو

نوسانات خلقی، تحریک پذیری و افزایش خطر افسردگی از اتفاقاتی است که با آغاز دوره پیش یائسگی برای شما پیش می آید. به نظر می رسد که علت این نوسانات خلق وخو تغییرات هورمونی یا اختلال در خواب همراه با گرگرفتگی است.

مسائل در واژن و مثانه

با افت سطح هورمون استروژن در بدن، واژن دچار خشکی می گردد و همین موضوع رابطه جنسی را با درد همراه می نماید. همچنین کاهش استروژن دستگاه تناسلی و ادراری را با خطر عفونت روبرو نموده و در مواردی نیز باعث ایجاد مشکل بی اختیاری در ادرار می گردد.

کاهش احتمال باروری

با نامنظم شدن تخمک گذاری، توانایی بارداری هم کاهش می یابد؛ اما از قلم نیاندازید تا زمانی که پریود می شوید امکان بارداری وجود دارد. اگر تمایلی به بارداری در دوره پیش یائسگی ندارید، حتما از راه های جلوگیری از بارداری بهره ببرید و این کار را تا زمانی که 12 ماه از آخرین پریودتان می گذرد، ادامه دهید.

تغییر در عملکرد جنسی

ممکن است میزان برانگیختگی و تحریک جنسی در دوران پیش یائسگی تغییر کند. اما این تغییرات شدید نیست و اگر قبل از آغاز این دوره ارتباط جنسی رضایت بخشی داشته اید، مطمئنا در این دوره و پس از آن هم به همان صورت ادامه خواهد داشت.

کاهش بافت استخوانی

با کاهش سطح هورمون استروژن در بدن، سرعت تخریب بافت استخوانی از جایگزینی آن بیشتر می گردد و همین موضوع شما را در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان قرار می دهد.

تغییر سطح کلسترول

ممکن است کاهش سطح استروژن در بدن منجر به ایجاد تغییرات نامطلوبی در سطح کلسترول خون گردد. یکی از این تغییرات افزایش کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) یا همان کلسترول بد است که خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش می دهد. جالب است بدانید در بعضی افراد کاهش کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) یا همان کلسترول خوب هم زمان با افزایش LDL پیش می آید که همین موضوع، خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش می دهد.

چه زمانی ضروری است به پزشک مراجعه کنیم؟

بعضی از خانم ها با آغاز دوران پیش یائسگی به سراغ پزشک می فرایند و تمایل دارند این دوره را با مراقبت های پزشکی بگذرانند. در مقابل خانم های دیگری هم هستند که تغییرات خاصی را تجربه نمی نمایند و یا در صورت مشاهده، آن ها را تحمل می نمایند. ممکن است این علائم خیلی خفیف و به مرور بروز نمایند، به همین دلیل در ابتدا متوجه ارتباط آن ها با پیش یائسگی نمی شوید.

حتی ممکن است نوسان سطح هورمون های استروژن و پروژسترون هم به شکلی خفیف آغاز گردد و در ماه ها و سال های اول متوجه آن نشوید. در هر صورت، اگر علائمی مثل گرگرفتگی، تغییرات خلق یا تغییر در عملکرد جنسی دارید، که به زندگی روزمره یا سلامتی شما آسیب می رساند، ضروری است حتما به پزشک مراجعه کنید.

علت ورود به دوران پیش یائسگی

با ورود به دوران پیش یائسگی، فراوری هورمون های استروژن کاهش یا افزایش می یابد و همین موضوع دلیل پیش آمدن تغییراتی در بدن است.

عواملی که سن ورود به دوران پیش یائسگی را کاهش می دهند

پیش یائسگی و یائسگی یکی از مرحله های طبیعی در زندگی است اما زمان ورود به آن در هر شخص متفاوت است. بعضی از عوامل باعث آغاز این دوره در سنین پایین تر می گردد که در اینجا به آن ها اشاره می کنیم. البته باید تاکید کنیم که دلایل علمی محکمی در این مورد وجود ندارد اما بر اساس شواهد، این عوامل تاثیر بیشتری در کاهش سن ورود به دوران پیش یائسگی و یائسگی دارند.

• سیگار کشیدن: آغاز سن پیش یائسگی در خانم های سیگاری یک تا دو سال زودتر از دیگر خانم ها است.
• سابقه خانوادگی: خانم هایی که در خانواده شان سابقه یائسگی زودرس دارند، ورود به پیش یائسگی را زودتر از دیگران تجربه می نمایند.
• درمان سرطان: درمان سرطان به یاری شیمی درمانی یا پرتو درمانی، با آغاز پیش یائسگی و یائسگی زودرس ارتباط دارد.
• هیسترکتومی: جراحی هایی که رحم را از بدن خارج می نمایند اما تخمدان ها باقی می مانند، باعث ایجاد یائسگی نمی گردد. درست است که شخص پس از جراحی پریود نمی گردد، اما تخمدان ها همچنان در حال فراوری استروژن هستند. همچنین ممکن است در حین جراحی یکی از تخمدان ها را هم خارج نمایند ولی تخمدان باقی مانده فعال بوده و فراوری استروژن ادامه خواهد داشت. این نوع از جراحی ها در ایجاد یائسگی زودرس تاثیرگذارند.

عوارض پیش یائسگی

پریودهای نامنظم یکی از پررنگ ترین معینه های پیش یائسگی است. این بی نظمی طبیعی است اما اگر علائم زیر را داشتید ضروری است حتما به پزشک مراجعه کنید:

• خونریزی بسیار شدید است. در این حالت شما مجبور هستید هر 1 تا 2 ساعت تامپون یا پد را تعویض کنید.
• خونریزی بیشتر از 7 روز طول می کشد.
• خونریزی بین 2 پریود دارید.
• دوره های پریود به طور منظم اما در دوره های کمتر از 21 روز اتفاق می افتد.

علائمی مثل این ممکن است به دلیل وجود مسئله ای در سیستم تناسلی پیش بیاید و ضروری است که حتما با یک پزشک متخصص درمیان گذاشته گردد.

چطور تشخیص دهیم که وارد دوران پیش یائسگی شده ایم؟

پیش یائسگی یک فرایند است، یک انتقال تدریجی برای رسیدن به یائسگی. هیچ آزمایش و علامت معین و قطعی برای تشخیص ورود به دوره پیش یائسگی وجود ندارد. پزشک متخصص برای اطمینان از آغاز دوره پیش یائسگی، موارد متعددی را از جمله سن، سابقه پریودها و تغییر علائم مختلف در نظر می گیرد. در کنار آنالیز علائم، آزمایش تیروئید و آزمایش هورمون ها هم به تشخیص یاری می نماید.

چطور علائم پیش یائسگی را مدیریت کنیم؟

معمولا برای کنترل و کاهش علائم پیش یائسگی از دارو درمانی استفاده می گردد. در این بخش انواع دارو درمانی های معمول را به شما معرفی می کنیم:

هورمون درمانی

این روش که استروژن درمانی سیستمیک هم نام دارد با مصرف قرص، چسب های هورمونی، ژل یا کرم انجام می گردد. این روش موثرترین راه برای تسکین گرگرفتگی و تعریق شبانه شناخته شده است. پزشک متخصص، با توجه به سابقه پزشکی شما و همچنین پیشینه خانوادگی، دوز استروژن مصرفی را مشخص می نماید.

توجه داشته باشید که اگر رحم تان را خارج ننموده اید، باید در کنار استروژن از پروژستین هم بهره ببرید. جالب است بدانید که استروژن سیستمیک از تحلیل رفتن بافت استخوانی جلوگیری می نماید.

استروژن واژینال

گاهی می توان برای برطرف خشکی واژن، استروژن را به صورت مستقیم و با یاری قرص، حلقه یا کرم واژینال به واژن وارد کرد. در این حالت میزان کمی از استروژن آزاد و توسط بافت واژن جذب می گردد. این روش به کاهش خشکی واژن و در نتیجه کاهش درد در زمان ارتباط جنسی و مسائل ادراری یاری می نماید.

داروهای ضد افسردگی

داروهای ضد افسردگی خاص مربوط به گروه دارویی SSRI (مهار نماینده های انتخابی جذب مجدد سروتونین) می توانند در کاهش گرگرفتگی های پیش یائسگی موثر باشند. این داروها برای افرادی که به دلایل بهداشتی امکان استفاده از استروژن را ندارند و یا به دلیل اختلال خلقی احتیاج به داروی ضد افسردگی دارند، تجویز می گردد.

• افسردگی پاییزی چیست و راه های تشخیص و درمان آن چه هستند؟

گاباپنتین (نورونتین)

از این دارو برای درمان تشنج استفاده می گردد اما نتایج نشان داده است که در کاهش گرگرفتگی هم موثر است. گاباپنتین برای افرادی که به دلایل بهداشتی امکان مصرف استروژن را ندارند و افرادی که به میگرن مبتلا هستند، مناسب است.

قبل از تصمیم گیری در خصوص روش درمانی حتما با یک پزشک متخصص مشورت کنید، مزایا و خطرات موجود را آنالیز کنید و سپس انتخاب کنید. این نکته را هم به خاطر داشته باشید که روش های درمانی و کنترلی خود را به صورت سالانه آنالیز کنید و در صورت احتیاج تغییرات لازم را در آن ایجاد کنید.

سبک زندگی و درمان های خانگی

تغییر سبک زندگی ممکن به کاهش بعضی از علائم پیش یائسگی یاری کند. همچنین ممکن است با بالا رفتن سن در معرض مسائل سلامتی مختلفی باشید که با تغییر سبک زندگی بتوانید از بروز آن ها جلوگیری کنید.

دردهای واژن را تسکین دهید

از روان نماینده های واژینال با پایه آب که احتیاجی به نسخه پزشک ندارند، یا مرطوب نماینده ها بهره ببرید. از قلم نیاندازید که حتما از محصولاتی که گلیسیرین ندارند بهره ببرید، گلیسیرین باعث ایجاد احساس سوزش یا آلرژی در خانم هایی می گردد که به این ماده شیمیایی حساسیت دارند. همچنین افزایش فعالیت جنسی به افزایش جریان خون در واژن یاری می نماید و همین موضوع باعث کاهش خشکی و درد می گردد.

غذای سالم بخورید

از آنجایی که در این دوران احتمال پوکی استخوان و ابتلا به بیماری های قلبی افزایش می یابد، بهتر است که رژیم غذایی بسیار سالمی داشته باشید. یک رژیم غذایی کم چربی و پر از فیبر که سرشار از میوه، سبزیجات و غلات کامل است، بهترین رژیم غذایی است. همچنین استفاده از غذاهای غنی از کلسیم هم توصیه شده است.

ضروری است درباره استفاده از مکمل کلسیم با پزشک خود مشورت کنید تا در صورت احتیاج میزان مناسبی از مکمل کلسیم و ویتامین D را برای شما تجویز کنید. اگر احساس گرگرفتگی دارید، بهتر است از مصرف الکل و کافئین خودداری کنید.

فعالیت بدنی داشته باشید

ورزش منظم و فعالیت بدنی، از افزایش وزن جلوگیری نموده و باعث بهبود خواب و روحیه می گردد. سعی کنید هر روز 30 دقیقه یا بیشتر ورزش کنید؛ البته از قلم نیاندازید که ضروری است فاصله کافی، بین زمان ورزش و ساعت خواب در نظر بگیرید. مطالعات نشان می دهد که ورزش منظم خطر شکستگی مفصل ران را در زنان مسن کاهش داده و باعث افزایش تراکم بافت استخوانی می گردد.

• صفر تا صد یوگا در خانه

خواب کافی داشته باشید

سعی کنید یک برنامه خواب ثابت داشته باشید و از مصرف کافئین هم خودداری کنید. مصرف کافئین باعث ایجاد مشکل در خواب می گردد و همین موضوع به اختلال خواب دامن می زند. نوشیدن الکل هم به میزان زیاد باعث بی خوابی می گردد و حتما همه شما با مسائلی که بی خوابی در پی دارد آشنا هستید.

روش های مکمل کاهش علائم پیش یائسگی

بعضی از خانم هایی که به دوران پیش یائسگی نزدیک می شوند برای کنترل و بهبود علائم، به دنبال روش های مکمل و جایگزین کردن آن ها با روش های پزشکی معمول هستند. در حال حاضر محققان زیادی در حال آنالیز این روش ها و مشخص میزان ایمنی و اثربخشی آن ها هستند اما هنوز هیچ دلیل محکمی بر موثر بودن آن ها پیدا نشده است. در اینجا بعضی از راه های جایگزین را به شما معرفی می کنیم:

سیاه دانه

بعضی از خانم ها از عصاره گیاه سیاه دانه برای درمان گرگرفتگی و سایر علائم دوران پیش یائسگی استفاده می نمایند؛ البته هنوز شواهد و مدارک علمی کافی برای اثربخش بودن آن وجود ندارد. همچنین دانشمندان در حال آنالیز اثر عصاره سیاه دانه بر روی خانم های مبتلا و یا در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه هستند. جالب است بدانید در مطالعات قبلی که روی سیاه دانه اجرا شده بود، اعلام شد که سیاه دانه برای کبد مضر است اما با انجام مطالعات جدید این موضوع رد شده است.

فیتو استروژن ها

این استروژن ها به طور طبیعی در بعضی از غذاها وجود دارند. دو دسته اصلی از فیتو استروژن ها، ایزوفلاون و لینگنان هستند. ایزوفلاون در دانه سویا، نخود و سایر حبوبات یافت می گردد. لینگنان هم در بذر کتان، غلات کامل و بعضی از میوه ها و سبزیجات و همچنین تمام مشتقات آن ها وجود دارند. مکمل های ایزوفلاون از سویا و شبدر قرمز و لینگان ها هم بیشتر از بذر کتان به دست می آیند.

مطالعات اجرا شده بر روی فیتواستروژن های غذایی و مکمل های حاوی آن ها، اثر این مواد را بر کاهش علائم پیش یائسگی تایید ننموده است. علاوه بر این محققان درباره ارتباط این مکمل ها و افزایش خطر ابتلا به سرطان سینه با یکدیگر اختلاف نظر دارند.

هورمون های زیست تصادفی

اصطلاح زیست تصادفی بیانگر این موضوع است که هورمون های موجود در محصول با هورمون های داخل بدن شما، از نظر شیمیایی، یکسان هستند. با این حال مصرف این هورمون ها، به دلیل کیفیت و خطرات احتمالی برای بدن، توسط سازمان غذا و دارو تایید نمی گردد. هیچ مدرکی مبنی بر ایمن بودن این هورمون ها نسبت به داروهای هورمونی وجود ندارد.

دهیدرواپیاندروسترون (DHEA)

این ماده یک استروئید طبیعی است که توسط غدد فوق کلیوی فراوری می گردد و به عنوان یکی از مکمل غذایی مخصوص بهبود میل جنسی در دسترس قرار گرفته است. اما شواهدی مبنی بر اثربخش بودن آن نیست و برعکس، نگرانی هایی درباره اثرات مضر آن وجود دارد.

درمان های یاریی کم خطر دیگری مثل طب سوزنی، یوگا و تنفس سریع می تواند به کاهش استرس و بهبود شرایط روانشناختی یاری کند. تحقیقات درباره اثرات طب سوزنی بی نتیجه بوده است اما انجام آن رد نمی گردد. به هر حال آرامش می تواند به کاهش استرس یاری کند و همین موضوع بر کاهش علائم پیش یائسگی موثر است.

ضروری است یادآوری کنیم که اگر می خواهید از مکمل های گیاهی و غذایی برای کاهش علائم پیش یائسگی یا یائسگی بهره ببرید، قبل از مصرف حتما با یک پزشک متخصص مشورت کنید. FDA محصولات گیاهی را تایید نمی نماید و بعضی از آن ها را خطر آفرین می داند. حتی ممکن است مکمل گیاهی با داروها تداخل داشته باشد و به سلامت شما آسیب بزند.

برای مراجعه به پزشک، چه کاری ضروری است؟

اگر تا به حال به پزشک متخصص زنان مراجعه ننموده اید و علائم پیش یائسگی را در خود مشاهده می کنید، بهتر است برنامه ای منظم برای مراجعه به متخصص و مراقبت های دوره ای داشته باشید. برای مراجعه به متخصص زنان انجام این کارها ضروری است:

• چرخه های قاعدگی خود را ثبت کنید. تاریخ آغاز و سرانجام و همچنین شدت آن را یادداشت کنید.
• یک لیست از علائم و نشانه هایی که تجربه نموده اید تهیه کنید و توضیحات لازم را درباره آن ها بنویسید. حتی علائم غیرمرتبط را هم یادداشت کنید.
• اطلاعات شخصی مهم مثل استرس یا تغییرات عظیم و جدی که اخیرا در زندگی داشته اید را بنویسید.
• لیستی از تمام داروهایی که مصرف می کنید، همراه با میزان مصرف آن ها، یادداشت کنید. از قلم نیاندازید که تمام داروهای بدون نسخه، ویتامین ها و مکمل ها را نیز در این لیست بنویسید.
• یکی از دوستان یا آشنایان را در جریان این لیست و علائم تان قرار دهید و همراه با او به پزشک مراجعه کنید. ممکن است در زمان آنالیز، موردی را فراموش کنید و همراه شما به یادآوری آن یاری کند.
• لیستی از سوالات خود آماده کنید تا در زمان صحبت با پزشک بتوانید تمام آن ها را بپرسید و چیزی از قلم نیفتد.

بعضی از سوالات اساسی که باید از پزشک بپرسید

این سوال ها عمومی هستند و هر خانمی با هر نوع علائم، ضروری است از پزشک بپرسد. شما می توانید سوالات دیگری که درباره شرایط خود دارید را به این سوال ها اضافه کنید.

• دلیل احتمالی بروز این علائم یا پیش آمدن این شرایط در من چیست؟
• ممکن است چه علائم دیگری در من بروز کند؟
• چه آزمایش هایی انجام دهم؟
• آیا این شرایط موقتی است یا ادامه خواهد داشت؟
• بهترین اقدام در این شرایط چیست؟
• چه گزینه های جایگزینی برای کنترل شرایط دارم؟
• من یک مشکل سلامتی یا بیماری دیگر هم دارم. چطور می توانم همراه با این شرایط جدید آن ها را هم کنترل کنم؟
• آیا محدودیت یا پرهیزی وجود دارد که باید آن ها را رعایت کنم؟
• آیا باید به متخصص دیگری هم مراجعه کنم؟
• آیا کتابچه یا بروشور راهنما در این مورد وجود دارد که بتوانم آن را مطالعه کنم؟ وب سایت خاصی را برای دریافت اطلاعات توصیه می کنید؟
• چطور متوجه شوم که ضروری است مجددا به پزشک مراجعه کنم؟

سوالاتی که ممکن است پزشک از شما بپرسد

ممکن است پزشک، صحبت درباره پیش یائسگی را با سوالاتی مانند سوالات زیر آغاز کند:

• آیا همچنان قاعدگی دارید؟ اگر دارید به چه شکل هستند؟
• چه علائمی را تجربه می کنید؟
• چه مدت است که این علائم را تجربه می کنید؟
• علائم شما به چه میزان مشکل و آشفتگی ایجاد می نماید؟
• از چه داروها، ویتامین ها یا مکمل هایی استفاده می کنید؟

کلام آخر

در این مطلب با علائم دوران پیش یائسگی و اتفاقاتی که ممکن است برای شما رخ بدهد آشنا شدید. همچنین خواندید که برای مدیریت و کاهش علائم چه راه چاره هایی پیش روی شما قرار گرفته است. اما موضوع اصلی این است که نباید از ورود این دوره بترسید. طبیعی است که با بالا رفتن سن، بدن از دوره ای به دوره دیگر منتقل می گردد و این موضوع به هیچ وجه نباید باعث نگرانی شما گردد.

دوران پیش یائسگی درواقع مرحله گذار از جوانی به میانسالی است. در این دوران بدن به آرامی خود را برای آغاز یائسگی آماده می نماید و قدم به قدم شما را به سمت دنیای جدیدی پیش می برد. مهم ترین نکته این است که روحیه خود را از دست ندهید و از سیر طبیعی بدن نترسید. این دوران می تواند به سال های لذت بخشی تبدیل گردد، فقط اگر شما بخواهید.

منبع: MAYO CLINIC