این عسل از بیماری های مرگبار گوارشی جلوگیری می نماید - وبلاگ دانشگاه

به گزارش وبلاگ دانشگاه، مطالعات و آنالیز های اولیه و مقدماتی یک محقق ایرانی در مورد عسل کُنار ایرانی و مقایسه آن با خواص آنتی اکسیدانی و آنتی باکتریال عسل مانوکای نیوزلند، حاکی از کشف ظرفیت بالای این عسل ارزشمند، اما کم شناخته شده ایرانی که در استان بوشهر ایران برداشت می گردد دارد.

دکتر شبنم پری چهره، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات علوم دامی، محقق زنبورعسل و از داوران کنگره بین المللی آپی موندیا با استناد به مطالعات اجرا شده در خصوص خواص آنتی اکسیدانی و آنتی باکتریال بعضی از انواع عسل مانند عسل مانوکای نیوزلند از ویژگی های مشابه عسل کُنار ایرانی به مانند عسل مانوکا در جلوگیری از آلودگی و نیز درمان آلودگی و التهاب ایجاد شده در دستگاه گوارش به وسیله باکتری هلیکوباکتر پیلوری در کنار سایر روش های درمان اطلاع داد.

وی در این تحقیق با اشاره به اینکه عسل یک ماده غذایی است که در حال حاضر توجه خاصی را به دلیل اثرات درمانی و اثری که روی سلامتی می گذارد، به خودش جلب نموده اظهار نموده است: این محصول غذایی حاوی کربوهیدرات های بالا، خاصیت آنتی اکسیدانی قوی و بعلاوه فعالیت ضد میکروبی بالا است که علاوه بر خواص تغذیه ای در پزشکی نیز به دلیل خاصیت داروئی آن باعث توجه ویژه بیشتر محققین به این ماده شفابخش به دلیل کاربرد بالقوه در موارد درمانی شده است.

پری چهره با بیان اینکه اجزای اصلی عسل عبارتند از قند ها (75-85 درصد)، آب (18 تا 21 درصد) و اجزای دیگر شامل پروتئین ها، آنزیم ها، اسید های آلی، ویتامین ها (ویتامین B6، تیامین، نیاسین، ریبوفلاوین و پانتوتنیک اسید)، مواد معدنی (کلسیم، مس، آهن، منیزیم، منگنز، فسفر، پتاسیم، سدیم و روی)، رنگدانه ها، ترکیبات فنلی و فرار می باشد اضافه نموده است: به نظر می رسد که 200 عنصر در بوجود آوردن خواص منحصر به فرد عسل مشارکت دارند.

این محقق عضو هیات علمی موسسه تحقیقات علوم دامی کشور با اشاره به اینکه عسل به طور کلی از چندین عنصر مانند فلاونوئید ها و ترکیبات فنولی، ویتامین ها، عناصر کمیاب، اسید های آمینه و پروتئین ها و بعلاوه آنزیم های خاصی از جمله گلوکز اکسیداز، انورتاز و کاتالاز. تشکیل شده، افزوده است: تا به امروز فلاونوئید ها و ترکیبات فنلی زیادی در عسل مانند کریزین، کومپفرل، کورستین، پینیوبانکسین، پینیوکمرین، لووتیولین، آپی ژنین، ژنستین، نارنجنین، هسپریدین، اسیدکوماریک، اسیدگالیک، اسید الاژیک، اسید فورولیک، اسید سیرینژیک، اسید کافئیک، مولکول 2014، 19، 2499 و اسید وانیلیک شناسایی شده اند. عناصری که نشان دهنده خاصیت ضدالتهابی، آنتی اکسیدانی، ضدانعقادی، ضدتومور، ضد میکروبی، آنتی متاستاتیک و اثرات ضد سرطانی عسل است. پری چهره در ادامه با استناد به همین خواص نتیجه گرفته است: با عنایت به اثر مهارنمایندگی عسل بر تومور زایی و سرطان زایی که می تواند به دلیل وجود این فلاونوئید ها و اسید های فنولیک باشد می توان اینگونه نیتجه گرفت که عسل ممکن است به عنوان یک عامل پیشگیری و درمانی سرطان به وسیله مهار رشد باکتری هلیکوباکتر پیلوری مورد استفاده قرار بگیرد.

دکتر پری چهره با اشاره به اینکه باکتری هلیکوباکتر یک باکتری گرم منفی و مقاوم به اسید معده است که در قسمت ابتدایی لوله گوارش و به طور اختصاصی در معده تشکیل کلنی می دهد تاکید نموده است: این باکتری، پاتوژن پیروزی است که سلول های اپی تلیال معده را آلوده می نماید و از سوی سازمان بهداشت جهانی (WHO: World Health Organization) به عنوان عامل سرطان زای درجه یک طبقه بندی شده است. به عبارت دیگر آلودگی به این باکتری باعث ایجاد التهاب مزمن و افزایش چشمگیر خطر ابتلا به زخم معده و اثنی عشر می گردد که مهمترین عامل در به وجود آمدن سرطان معده است.

وی در ادامه این تحقیق نوشته است: زمانی که Warren and Marshall (1983) برای نخستین بار بیان کردند که عامل بیماری زخم و ورم معده این باکتری است، همه تصورات در خصوص استرلیزه بودن معده از بین رفت. بعد از این اتفاق، جامعه پزشکی متوجه شد که باکتری هلیکوباکتر مهمترین عامل التهاب معده، زخم معده (10 تا 20 درصد)، تومور های بدخیم انتهای لوله گوارش (1- تا 2 درصد) و MALT گوارشی (mucosal-associated lymphoid tissue) (کمتر از یک درصد) است. سپس، شناخت این باکتری و مدارک فراوان در خصوص اینکه این باکتری به عنوان مهمترین عامل در سرطان معده است، باعث شد تا تحقیقات زیادی در خصوص جنبه سرطان شناسی آن آغاز گردد.

عضو هیات علمی موسسه تحقیقات علوم دامی کشور با بیان اینکه به طور تقریبی 50 درصد از جمعیت جهان به این باکتری آلوده هستند و بیشتر آن ها (80 درصد) از افرادی که این باکتری را دارند علائم خاصی ندارند اظهار نموده است: این در حالی است که حضور این باکتری در یک فرد به مدت طولانی، خطر ابتلا به بیماری سرطان را به طور معنی داری افزایش می دهد.

دکتر پری چهره با استناد به مطالعاتی که در خصوص مُخاط معده در جمعیت های با ریسک بالا صو. رت گرفته و. نشان داده است که یک سری از زخم ها ممکن است که در شرایط طبیعی به گاستریت مزمن غیرآتروفیک (chronic non-atrophic gastritis) و در ادامه به گاستریک آتروفیک (Atrophic gastric)، سپس به متاپلازیای روده (Intestinal Metaplasia) و در نهایت به دیسپلازی و تومور های بدخیم غده ای تبدیل شوند تصریح نموده است: زمانی که باکتری به شکل حاد در محیط معده تشکیل کلنی می دهد، در تمام طول زندگی میزبان در آنجا حضور خواهد داشت و سیستم ایمنی فرد قادر نخواهد بود که این باکتری را از بین ببرد. علاوه بر اثرات میزبان و پاسخ او، باکتری هلیکوباکتر، استرین های متفاوتی از لحاظ ژنتیکی دارد که از جنبه بیماری زایی و بروز علائم تفاوت دارند و خطر پیشرفت سرطان را بیشتر می نماید.

وی افزوده است: به طور کلی دارو های متعددی برای درمان ابتلا به عفونت هلیکوباکترپیلوری مورد ارزیابی نهاده شده است و تا به امروز هیچ دارویی به تنهایی در درمان این میکروارگانیسم موثر نبوده است (Take, 2015). با توجه به سطح اثربخشی و بازدهی، قیمت بالا و عوارض جانبی آنتی بیوتیک ها، بعضی محققین مطالعاتی را روی محصولات طبیعی که منشاء حیوانی یا گیاهی دارند، آغاز نموده اند که بتوانند ترکیبات شیمیایی یا خاصیت آنتی میکروبی و ضدالتهابی آن ها را ردیابی و شناسایی نمایند. شیوع مقاومت آنتی بیوتیکی در میان سویه های بیماریزا، شناسایی عوامل درمانی جایگزین را ضروری می سازد. به تازگی کاربرد بالینی عسل به دلیل خواص شناخته شده آن نظیر ویژگی های آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی افزایش یافته است.

بنابراین گزارش، در این پژوهش ترکیبات معدنی، پپتید، فنل، فلاونوئید و خواص ضد میکروبی عسل های جمع آوری شده در شرایط درون تنی و برون تنی، از بوشهر، دزفول، ایرانشهر، چابهار، رودان، جهرم و جیرفت مورد بررسی نهاده شد. بعلاوه خواص آنتی اکسیدانی عسل ها با استفاده از سه روش DPPH، FRAP و ABTS ارزیابی شد. نتایج به دست آمده نشان داد محتوای فنلی و فلاونوئیدی در دو نمونه عسل بوشهر و ایرانشهر به ترتیب بالاترین و پایین ترین اندازه در بین نمونه های عسل های مورد بررسی بوده است.

بررسی خواص آنتی اکسیدانی عسل های مختلف با سه روش ذکر شده نشان داد که بیشترین خواص آنتی اکسیدانی در هر سه روش مربوط به بوشهر است. بعلاوه ترکیبات معدنی و پروتئین عسل ها مورد بررسی نهاده شد و در هر دو مورد بیشترین اندازه مربوط به عسل بوشهر بود. بررسی اثر ضد میکروبی نمونه های عسل در محیط invitro (با استفاده از محیط مولر هینتون) نشان داد تمامی نمونه های عسل خاصیت ضد میکروبی روی باکتری H. pylori دارند و در بین نمونه های مورد بررسی بیشترین و کمترین اندازه خاصیت ضدمیکروبی مربوط به نمونه های عسل بوشهر و ایرانشهر بوده است.

بررسی آماری نشان داد همبستگی مثبت و شدیدی بین قدرت آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی در نمونه های عسل مورد بررسی وجود دارد. بررسی های اثرات ضد میکروبی عسل های مورد بررسی در شرایط invivo در دستگاه گوارش موش های BALB/c مورد آزمایش (به وسیله تشریح معده موش ها و بررسی نتایج با استفاده از سیستم طبقه بندی سیدنی) نشان داد که این عسل ها توانایی ضد میکروبی و کاهش التهاب در مقایسه با نمونه شاهد داشته اند و در بین آن ها بیشترین اندازه مربوط به عسل بوشهر بود. به طور کلی بررسی قدرت آنتی باکتریالی و آنتی اکسیدانی عسل های مختلف در این پژوهش نشان داد، عسل کُنار بوشهر توانایی بالایی در جلوگیری از آلودگی و نیز درمان آلودگی و التهاب ایجاد شده در دستگاه گوارش به وسیله باکتری هلیکوباکتر پیلوری را داشته است و می تواند در کنار سایر روش های موجود، در درمان آلودگی به این باکتری مورد استفاده قرار گیرد.

به طور کلی در ایران بیش از 50 درصد افراد به این باکتری آلوده هستند و این باکتری به ویژه در مردان شیوع بیشتری دارد. سالانه هشت هزار نفر به دلیل سرطان لوله گوارش جان خود را از دست می دهند که یکی از عوامل اصلی ایجاد این سرطان، باکتری هلیکوباکتر پیلوری است. با توجه به نتایج این تحقیق، استفاده از عسل کُنار ایرانی در رژیم غذایی می تواند یاری بسیار زیادی به درمان آلودگی دستگاه گوارش ناشی از این باکتری کند.

با توجه به ویژگی های منحصر به فرد عسل کُنار ایرانی و قابلیت مطرح شدن آن همچون عسل مانوکای نیوزلند در بازار های بین المللی، انجام تحقیقات بیشتر بر روی این عسل بسیار ضروری به نظر می رسد.

به طور کلی خواص دارویی عسل مانوکای نیوزلند به وسیله پروفسور مولان مورد بررسی زیادی نهاده شد و ایشان به وسیله تحقیقات و چاپ مقالات متعدد پیروز شد تا این عسل را در جهان مطرح کند.

با توجه به پتانسیل عسل کُنار ایرانی به دلیل خواص دارویی، انجام تحقیقات بیشتر بر روی این عسل، چاپ مقالات متعدد، سخنرانی در مجامع بین المللی و ... جهت مطرح کردن این عسل با ارزش کشورمان امری ضروری به نظر می رسد.

گفتنی است تحقیق فوق به صورت مقاله علمی - پژوهشی در سومین کنگره بین المللی زنبورعسل که 5 بهمن ماه در کرج برگزار شده بود، در حضور میهمانان داخلی و خارجی شرکت نماینده ارائه شد که با تشویق و تحسین صاحبنظران علمی حاضر نهاده شد.

منبع: ایلنا