زمان در جامعه شناسی و تاریخ - وبلاگ دانشگاه

به گزارش وبلاگ دانشگاه، خبرنگاران امروز 19 مهر مصادف با سالروز تولد منوچهر آشتیانی، پژوهشگر فلسفه، جامعه شناس و مترجم ایرانی است. او زاده 19 مهر 1309 در سنگلج بود و خواهرزاده نیما یوشیج و از نوادگان میرزاحسن آشتیانی است. آشتیانی در سال 1971 از دوره دکتری دانشگاه هایدلبرگ فارغ التحصیل شد و از شاگردان کارل لویت و گادامر بوده است. گفتارهایی پیرامون شناخت مناسبات اجتماعی (1381)، جامعه شناسی شناخت کارل مانهایم (1384)، ماکس وبر و جامعه شناسی شناخت (1383)، کارل مارکس و جامعه شناسی شناخت (1386)، درآمدی به بحران جامعه شناسی جهانی معاصر (1388) و زمان های اجتماعی و تاریخی در جامعه شناسی و تاریخ (1398) بعضی از آثار وی هستند پرونده زندگی منوچهر آشتیانی پس از یک دوره بیماری طولانی در 8 مهر 1399 بسته شد.

همان گونه که در لیست ذکر شد، یکی از آخرین کتاب های او زمان های اجتماعی و تاریخی در جامعه شناسی و تاریخ است. این کتاب آشتیانی درباره مفهوم زمان که همواره بدیهی پنداشته شده و در عین حال مبهم است، تألیف شده و می کوشد به پرسش هایی در باب معنای زمان در تاریخ و اجتماع پاسخ دهد؛ پرسش هایی چون: بداهتی که در مواجهه نخست با زمان درک می کنیم یا دسترس ناپذیری و ابهام در معنای آن از چه منشائی حاصل می شود؟ آن معنای گسترده و ژرف تر زمان آیا از خود دنیا تاریخ (عالم بشریت) و تاریخ دنیا (کیهان) بر می آید؟ اساساً رابطه میان این دو در بحث از زمان چگونه تبیین پذیر است؟ آیا آن طور که ایدئالیست های انتقادی می اندیشند، زمان و مکان تنها مقولات نظام دهنده فکر مایند؟ آیا زمان بندی هر هستنده ای عین خود هستندگی آن است و زمان، چنان که هایدگر می گوید، تمامیت وجود است؟

نویسنده در کوشش برای شرح این پرسش ها و جست وجوی پاسخ آنها کتاب را ذیل دو مقوله عمده فرایند تاریخی زمان و جنبه های فلسفی آن تنظیم نموده است؛ به گونه ای که خواننده در مواجهه با مسئله زمان در پرتو اندیشه ای اصیل به طرح مسئله بنیادی و هم تقریری نوین از بحث، دست خواهد یافت. آشتیانی پس از آنالیز فرایند تاریخی بحث زمان و تطور مفهومی آن در غرب و شرق تا آگوستین و سپس کانت، مانهایم و هایدگر به جامعه شناسی تاریخ هم پرداخته است. او در سیری به هم پیوسته و منسجم از رویکرد دنیا طبیعی یا به بیان خودش رویکرد دنیا شناختی دهرگرایانه، پای به عالم اسطوره و تصورات الاهیاتی می نهد و در طی جهت با تحلیل نمودشناسانه دیالکتیکی و هرمنوتیکی به محتوای موضوع زمان دست می یابد و از رویکرد فلسفی (فلسفه اجتماع و تاریخ) مسئله را می کاود.

زمان های اجتماعی و تاریخی در جامعه شناسی و تاریخ، در صندلی یکی از واپسین تألیفات منوچهر آشتیانی را انتشارات علمی و فرهنگی نخست بار در سال 1398 و با شمارگان 1000 چاپ نموده و با قیمت 35 هزار تومان در بازار نشر و در دسترس علاقمندان قرار داده است.